Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Ὁμιλία πρὸς τοὺς Γυμνασιόπαιδες στὴν Πνύκα

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Ὁμιλία πρὸς τοὺς Γυμνασιόπαιδες στὴν Πνύκα ἐξεφωνήθη ὑπὸ τοῦ στρατηγοῦ τῇ 8ῃ Ὀκτωβρίου 1838 καὶ ἐδημοσιεύθη εἰς τὴν ἐφημερίδαν ΑΙΩΝ τῇ 13ῃ Νοεμβρίου 1838.

Παιδιά μου!


Εἰς τὸν τόπο τοῦτο, ὁποὺ ἐγὼ πατῶ σήμερα, ἐπατοῦσαν καὶ ἐδημηγοροῦσαν τὸν παλαιὸ καιρὸ ἄνδρες σοφοί, καὶ ἄνδρες μὲ τοὺς ὁποίους δὲν εἶμαι ἄξιος νὰ συγκριθῶ καὶ οὔτε νὰ φθάσω τὰ ἴχνη των. Ἐγὼ ἐπιθυμοῦσα νὰ σᾶς ἰδῶ, παιδιά μου, εἰς τὴν μεγάλη δόξα τῶν προπατόρων μας, καὶ ἔρχομαι νὰ σᾶς εἰπῶ, ὅσα εἰς τὸν καιρὸ τοῦ ἀγῶνος καὶ πρὸ αὐτοῦ καὶ ὕστερα ἀπ᾿ αὐτὸν ὁ ἴδιος ἐπαρατήρησα, καὶ ἀπ᾿ αὐτὰ νὰ κάμωμε συμπερασμοὺς καὶ διὰ τὴν μέλλουσαν εὐτυχίαν σας, μολονότι ὁ Θεὸς μόνος ἠξεύρει τὰ μέλλοντα. Καὶ διὰ τοὺς παλαιοὺς Ἕλληνας, ὁποίας γνώσεις εἶχαν καὶ ποία δόξα καὶ τιμὴν ἔχαιραν κοντὰ εἰς τὰ ἄλλα ἔθνη τοῦ καιροῦ των, ὁποίους ἥρωας, στρατηγούς, πολιτικοὺς εἶχαν, διὰ ταῦτα σᾶς λέγουν καθ᾿ ἡμέραν οἱ διδάσκαλοί σας καὶ οἱ πεπαιδευμένοι μας. Ἐγὼ δὲν εἶμαι ἀρκετός. Σᾶς λέγω μόνον πὼς ἦταν σοφοί, καὶ ἀπὸ ἐδῶ ἐπῆραν καὶ ἐδανείσθησαν τὰ ἄλλα ἔθνη τὴν σοφίαν των.

Εἰς τὸν τόπον, τὸν ὁποῖον κατοικοῦμε, ἐκατοικοῦσαν οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες, ἀπὸ τοὺς ὁποίους καὶ ἡμεῖς καταγόμεθα καὶ ἐλάβαμε τὸ ὄνομα τοῦτο. Αὐτοὶ διέφεραν ἀπὸ ἡμᾶς εἰς τὴν θρησκείαν, διότι ἐπροσκυνοῦσαν τὲς πέτρες καὶ τὰ ξύλα. Ἀφοῦ ὕστερα ἦλθε στὸν κόσμο ὁ Χριστός, οἱ λαοὶ ὅλοι ἐπίστευσαν εἰς τὸ Εὐαγγέλιό του, καὶ ἔπαυσαν νὰ λατρεύουν τὰ εἴδωλα. Δὲν ἐπῆρε μαζί του οὔτε σοφοὺς οὔτε προκομμένους, ἀλλ᾿ ἁπλοὺς ἀνθρώπους, χωρικοὺς καὶ ψαράδες, καὶ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔμαθαν ὅλες τὲς γλῶσσες τοῦ κόσμου, οἱ ὁποῖοι, μολονότι ὅπου καὶ ἂν ἔβρισκαν ἐναντιότητες καὶ οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ τύραννοι τοὺς κατέτρεχαν, δὲν ἠμπόρεσε κανένας νὰ τοὺς κάμῃ τίποτα. Αὐτοὶ ἐστερέωσαν τὴν πίστιν.

Οἱ παλαιοὶ Ἕλληνες, οἱ πρόγονοί μας, ἔπεσαν εἰς τὴν διχόνοια καὶ ἐτρώγονταν μεταξύ τους, καὶ ἔτσι ἔλαβαν καιρὸ πρῶτα οἱ Ῥωμαῖοι, ἔπειτα ἄλλοι βάρβαροι καὶ τοὺς ὑπόταξαν. Ὕστερα ἦλθαν οἱ Μουσουλμάνοι καὶ ἔκαμαν ὅ,τι ἠμποροῦσαν, διὰ νὰ ἀλλάξῃ ὁ λαὸς τὴν πίστιν του. Ἔκοψαν γλῶσσες εἰς πολλοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ᾿ ἐστάθη ἀδύνατο νὰ τὸ κατορθώσουν. Τὸν ἕνα ἔκοπταν, ὁ ἄλλος τὸ σταυρό του ἔκαμε. Σὰν εἶδε τοῦτο ὁ σουλτάνος, διόρισε ἕνα βιτσερὲ [ἀντιβασιλέα], ἕναν πατριάρχη, καὶ τοῦ ἔδωσε τὴν ἐξουσία τῆς ἐκκλησίας. Αὐτὸς καὶ ὁ λοιπὸς κλῆρος ἔκαμαν ὅ,τι τοὺς ἔλεγε ὁ σουλτάνος. Ὕστερον ἔγιναν οἱ κοτζαμπάσηδες [προεστοὶ] εἰς ὅλα τὰ μέρη. Ἡ τρίτη τάξη, οἱ ἔμποροι καὶ οἱ προκομμένοι, τὸ καλύτερο μέρος τῶν πολιτῶν, μὴν ὑποφέρνοντες τὸν ζυγὸν ἔφευγαν, καὶ οἱ γραμματισμένοι ἐπῆραν καὶ ἔφευγαν ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, τὴν πατρίδα των, καὶ ἔτσι ὁ λαός, ὅστις στερημένος ἀπὸ τὰ μέσα τῆς προκοπῆς, ἐκατήντησεν εἰς ἀθλίαν κατάσταση, καὶ αὐτὴ αὔξαινε κάθε ἡμέρα χειρότερα· διότι, ἂν εὑρίσκετο μεταξὺ τοῦ λαοῦ κανεὶς μὲ ὀλίγην μάθηση, τὸν ἐλάμβανε ὁ κλῆρος, ὅστις ἔχαιρε προνόμια, ἢ ἐσύρετο ἀπὸ τὸν ἔμπορο τῆς Εὐρώπης ὡς βοηθός του, ἐγίνετο γραμματικὸς τοῦ προεστοῦ. Καὶ μερικοὶ μὴν ὑποφέροντες τὴν τυραννίαν τοῦ Τούρκου καὶ βλέποντας τὲς δόξες καὶ τὲς ἡδονὲς ὁποὺ ἀνελάμβαναν αὐτοί, ἄφηναν τὴν πίστη τους καὶ ἐγίνοντο Μουσουλμάνοι. Καὶ τοιουτοτρόπως κάθε ἡμέρα ὁ λαὸς ἐλίγνευε καὶ ἐπτώχαινε.

Εἰς αὐτὴν τὴν δυστυχισμένη κατάσταση μερικοὶ ἀπὸ τοὺς φυγάδες γραμματισμένους ἐμετάφραζαν καὶ ἔστελναν εἰς τὴν Ἑλλάδα βιβλία, καὶ εἰς αὐτοὺς πρέπει νὰ χρωστοῦμε εὐγνωμοσύνη, διότι εὐθὺς ὁποὺ κανένας ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ λαὸ ἐμάνθανε τὰ κοινὰ γράμματα, ἐδιάβαζεν αὐτὰ τὰ βιβλία καὶ ἔβλεπε ποίους εἴχαμε προγόνους, τί ἔκαμεν ὁ Θεμιστοκλῆς, ὁ Ἀριστείδης καὶ ἄλλοι πολλοὶ παλαιοί μας, καὶ ἐβλέπαμε καὶ εἰς ποίαν κατάσταση εὑρισκόμεθα τότε. Ὅθεν μᾶς ἦλθεν εἰς τὸ νοῦ νὰ τοὺς μιμηθοῦμε καὶ νὰ γίνουμε εὐτυχέστεροι. Καὶ ἔτσι ἔγινε καὶ ἐπροόδευσεν ἡ Ἑταιρεία.

Ὅταν ἀποφασίσαμε νὰ κάμωμε τὴν Ἐπανάσταση, δὲν ἐσυλλογισθήκαμε οὔτε πόσοι εἴμεθα, οὔτε πὼς δὲν ἔχομε ἄρματα, οὔτε ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἐβαστοῦσαν τὰ κάστρα καὶ τὰς πόλεις, οὔτε κανένας φρόνιμος μᾶς εἶπε «ποῦ πᾶτε ἐδῶ νὰ πολεμήσετε μὲ σιταροκάραβα βατσέλα», ἀλλὰ ὡς μία βροχὴ ἔπεσε εἰς ὅλους μας ἡ ἐπιθυμία τῆς ἐλευθερίας μας, καὶ ὅλοι, καὶ ὁ κλῆρος μας καὶ οἱ προεστοὶ καὶ οἱ καπεταναῖοι καὶ οἱ πεπαιδευμένοι καὶ οἱ ἔμποροι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ὅλοι ἐσυμφωνήσαμε εἰς αὐτὸ τὸ σκοπὸ καὶ ἐκάμαμε τὴν Ἐπανάσταση.

Το ταξίδι ενός πλαστικού μπουκαλιού

Εύα Πετροπούλου-Λιανού

Παραμύθι για την ανακύκλωση

Ο Φώτης έγραψε σχολαστικά μερικά λόγια πάνω στο χαρτί. Όταν τελείωσε, το δίπλωσε και στη συνέχεια το έβαλε μέσα στο πλαστικό μπουκάλι που βρισκόταν στο μικρό γραφείο. Έπειτα πήρε το πλαστικό μπουκάλι και το έβαλε στο πράσινο σακίδιο του. Σηκώθηκε, κατευθύνθηκε προς την εξώπορτα, βγήκε έξω κι ύστερα κλείδωσε. Κατέβηκε τους τρεις ορόφους, από την σκάλα. Ήταν ένας ιδιαίτερα αθλητικός τύπος ο Φώτης και του άρεσε να περπατάει, να κάνει κολύμβηση και ποδηλασία.

Έτσι λοιπόν φτάνοντας στην είσοδο της πολυκατοικίας, πήρε το ποδήλατο του και βουρ, βουρ, πετάλι το πετάλι, πήρε το δρόμο για την παραλία του Φλοίσβου.
Πέρασε μπροστά από το Καλλιμάρμαρο στάδιο, φρέναρε λίγο και θαύμασε αυτό το ιερό μνημείο που φιλοξένησε τη φλόγα των Ολυμπιακών Αγώνων, το 2004. Για μερικά λεπτά ο Φώτης πέρασε από τη μοντέρνα πόλη στην αρχαία Αθήνα και προσπερνώντας το στάδιο άρχισε να κάνει πιο γρήγορο πετάλι, κατεβαίνοντας τώρα την λεωφόρο Συγγρού. Ήταν από τις πιο όμορφες Κυριακές, ένα πρωινο από τα λίγα που αυτή η λεωφόρος ήταν άδεια από αυτοκίνητα. Η πόλη κοιμόταν ακόμη. Ο Φώτης ένιωθε να του ανήκει εκείνη η στιγμή. Η ώρα έξι το πρωί. Πρωινό του Ιούνη. Βουρ, βουρ, το πετάλι πιο γρήγορα και στο σακίδιο το πλαστικό μπουκάλι .

Σε λίγο έφτασε στην παραλία, πήγε προς την αμμουδιά, άνοιξε το πράσινο σακίδιο του κι έβγαλε από αυτό το πλαστικό μπουκάλι. Το έφερε κοντά στα χείλη του, ψιθύρισε κάποια λόγια στο πώμα του πλαστικού μπουκαλιού και το πέταξε με δύναμη, μακριά στο πέλαγος.

Γαλάτεια Γρηγοριάδη Σουρέλη – Η μάνα μου, όπως δεν την γνώρισε κανείς

Του Γιάννη Σουρέλη-24 Σεπτεμβρίου 2016

Έφυγε όπως της άξιζε. Με μια τελευταία πνοή μέσα στη γαλήνη και την ησυχία του σπιτιού της. Χωρίς νοσοκομεία και εντατικές, χωρίς πόνο και ταλαιπωρία. Της άξιζε γιατί όλη η ζωή της ήταν γεμάτη πόνο και αγώνα.

Χωρισμένοι οι γονείς της. Ο μπαμπάς της την κράτησε για υπηρέτρια της μητριάς της. Ο αδελφός της μακριά. Δεν της επιτρεπόταν ούτε να διαβάζει, ούτε να πάει σχολείο.Κλεισμένη στο σπίτι, έκανε τη δούλα αλλά έτσι έμαθε να μαγειρεύει όπως κανείς… Δεν ξεχνιούνται οι λαχανοντολμάδες της, το θρυλικό κοκκινιστό (που άμα δεν έχει πιάσει, δεν έχει γίνει καλό!), το χάιδεμα που ήθελε το φαί για να γίνει νόστιμο…

Ερωτεύτηκε νωρίς και έφυγε από το σπίτι της. Τρία παιδιά και πολύς πόνος. Ο έρωτας δεν ήταν αμοιβαίος. Την άφησε για μια άλλη που παραδόξως τη μνημόνευε στην εκκλησία σε όλη της τη ζωή. «Να είναι καλά που με έσωσε» έλεγε και της άναβε πάντα ένα κεράκι να συγχωρεθεί.

Χωρισμένη με τρία παιδιά εκείνη την εποχή ίσον καταδικασμένη και ατιμασμένη για πάντα. Όχι όμως για τη Γαλάτεια! Έπιασε δουλειά και πούλαγε την αγγλική εγκυκλοπαίδεια Caxton πόρτα- πόρτα. Αναδείχθηκε η κορυφαία πωλήτρια σε όλη την Ευρώπη. Μόνο στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν της ως αναγνώριση του επιτεύγματός της, ο Άγγλος γενικός διευθυντής και οι υπόλοιποι ιθύνοντες κατάλαβαν με έκπληξη ότι η Γαλάτεια δε μιλούσε λέξη Αγγλικά…

Μετά ο θεός τη βοήθησε. Ο παιδίατρός που παρακολουθούσε τα παιδιά της χωρίς αμοιβή, ένας άγιος άνθρωπος που λεγόταν Χατζηδάκης την πίεσε να γράψει. Την έβαλε στη Δαμασκό, που εκείνη την εποχή ήταν το κέντρο της διανόησης. Και έγραψε. Και πήρε το Κρατικό βραβείο, την ανώτατη διάκριση της εποχής. Και το κορίτσι που δεν είχε στον ήλιο μοίρα έβγαλε το πρώτο της βιβλίο στον Κολλάρο, στην Εστία. Κάτι που τότε θεωρούνταν αδύνατο.

Γιατί πρέπει να διαβάζουμε βιβλία…

• Γιατί σαν την μυρωδιά από φρεσκοαγορασμένο βιβλίο δεν υπάρχει, ίσως να συγκρίνεται με αυτή του φρέσκο-ψημένου ψωμιού...

• Γιατί διαβάζοντας βιβλία δημιουργούμε μια προσωπική βιβλιοθήκη που περιγράφει και εμάς αλλά και τις φάσεις που έχουμε περάσει στη ζωή μας.

• Γιατί καλλιεργούμε την φαντασία μας! Oι εικόνες που είμαστε ικανοί να δημιουργήσουμε με το μυαλό μας δεν συγκρίνονται με καμία ταινία του Hollywood.Γιατί με ένα βιβλίο δεν μπορείς να είσαι παθητικός θεατής όπως με μια ταινία, ή το διαβάζεις και είσαι απόλυτα εκεί ή όχι.
• Γιατί «ένα βιβλίο είναι ένας καλός φίλος» σύμφωνα με τον Ζακ - Ανρί Μπερναρντέν ντε Σεν Πιερ, για άλλους είναι ο σκύλος.
• Γιατί «Η ανάγνωση των καλών βιβλίων είναι σαν τη συνομιλία με τους τελειότερους ανθρώπους του παρελθόντος». (Ρενέ Ντεκάρτ)
• Γιατί ερχόμαστε κοντά με άτομα (τους συγγραφείς) και μοιραζόμαστε στιγμές μαζί τους.

• Γιατί πάντα φανταζόμουνα, όπως και ο Χορχέ Λούις Μπόρχες, ότι ο Παράδεισος θα είναι ένα είδος βιβλιοθήκης άρα όσοι κατευθυνθούν προς τα εκεί θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένοι.
• Γιατί όταν διαβάζουμε η μοναξιά δεν υπάρχει
• Γιατί όλοι έχουμε την ανάγκη να ξεφεύγουμε από την πραγματικότητα που και που...
• Γιατί στην ψηφιακή μας εποχή η διαδικασία του να ξεφυλλίζεις ένα βιβλίο, να έχει σημάδια από τον καφέ σου και να βαραίνει στη τσάντα σου είναι συνήθειες που σε λίγο καιρό θα αναπολούμε.
• Γιατί διαβάζοντας σχηματίζουμε ένα μέρος της προσωπικότητας μας.
• Γιατί είναι σαν να ζούμε μια άλλη ζωή χωρίς τα πραγματικά της ρίσκα.
• Γιατί το αίσθημα που νιώθεις όταν διαβάζεις την τελευταία σελίδα του βιβλίου που σου έκανε παρέα το τελευταίο διάστημα είναι σαν να αποχαιρετάς έναν φίλο που φεύγει στο εξωτερικό. Θα σου λείπει αλλά δεν θα τον ξεχάσεις.

Έντεκα λάθη που κάνουν οι γονείς από... αγάπη

Όλοι οι γονείς θέλουμε ένα πράγμα για τα παιδιά μας: να είναι ευτυχισμένα!

Το κάνουμε όμως σωστά;

Γιατί οι γονείς κάνουν λάθος στην ανατροφή των παιδιών τους; Επειδή επιθυμούν να τους τα δώσουν όλα, θεωρώντας ότι αυτό είναι η καλύτερη απόδειξη της αγάπης τους και επειδή πιστεύουν ότι αν πουν «όχι» ή βάλουν όρια στο παιδί αυτό θα το δει ως τιμωρία και θα στεναχωρηθεί.

Λάθη από Αγάπη…

1. Να κάνετε το παιδί να νιώθει σαν βασιλιάς/βασίλισσα

Φυσικά και είναι σημαντικό να κάνετε το παιδί σας να νιώθει μοναδικό, σπουδαίο και λατρεμένο!
Αυτό όμως είναι διαφορετικό από το να του φέρεστε σαν να είναι μονάρχης, κάνοντάς του όλα τα χατίρια, υποκύπτοντα σε όλα του τα καπρίτσια και μη βάζοντάς του όρια.
Τα παιδιά που μεγαλώνουν μόνο με ‘ναι’, χωρίς ‘όχι’ και χωρίς οριοθέτηση τελικά γίνονται πολύ πιο αδύναμα από τα παιδιά που μεγάλωσαν σε οικογένειες που τους έβαζαν όρια και ζορίζονται γενικότερα στις σχέσεις τους και τη ζωή τους αργότερα.

2. Να του δίνετε πάρα πολλά χρήματα

Τα χρήματα είναι μέσο συναλλαγής και εργαλείο, αλλά δεν είναι αξεσουάρ και δεν αγοράζουν την ευτυχία!
Όσο νωρίτερα το καταλάβει ένα παιδί, τόσο καλύτερα! Βοηθήστε το να καταλάβει τη σημασία της φιλίας, της υποστήριξης, του μοιράσματος, των ωραίων εμπειριών με τους φίλους του, αλλά μην το αφήσετε να θεοποιήσει το χρήμα και τα υλικά αγαθά.

ΜΟΛΥΒΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΙΟ Η «ΣΥΝΤΑΓΗ» ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

Oι μαθητές και οι φοιτητές που χρησιμοποιούν μολύβι και χαρτί είναι αποδοτικότεροι στο να μαθαίνουν καινούργια πράγματα σε σύγκριση με όσους χρησιμοποιούν υπολογιστή και πληκτρολόγιο, σύμφωνα με νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου Σταβάνγκερ στη Νορβηγία και του Πανεπιστημίου της Μασσαλίας στη Γαλλία.

Αυτό, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, συμβαίνει επειδή όταν γράφουμε με το χέρι οι κινήσεις που κάνουμε αποτυπώνουν καλύτερα τα όσα καλούμαστε να μάθουμε σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται περιοχή του Μπροκά (πρόκειται για μια περιοχή στην κάτω μετωπιαία έλικα του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου που μελετήθηκε ενδελεχώς από τον γάλλο γιατρό Πολ Μπροκά, ο οποίος αποκάλυψε ότι αποτελεί το «κινητικό κέντρο του λόγου»). Το να αγγίζουμε απλώς το πληκτρολόγιο προκειμένου να γράψουμε ενεργοποιεί ελάχιστα αυτή την περιοχή του εγκεφάλου, κάτι που, ως φαίνεται, δεν ενισχύει εξίσου τη διαδικασία της μάθησης.
Παράλληλα απαιτείται μεγαλύτερη νοητική προσπάθεια και περισσότερος χρόνος προκειμένου να γράψουμε στο χαρτί, γεγονός που βοηθά στην αποτύπωση των αναμνήσεων.
Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτά τα συμπεράσματα που δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό «Αdvances in Ηaptics» έπειτα από παρακολούθηση εθελοντών, σε ορισμένους εκ των οποίων ζητήθηκε να γράψουν με μολύβι και χαρτί ενώ στους υπολοίπους σε υπολογιστή. Και οι δύο ομάδες εθελοντών κλήθηκαν να μάθουν μια άγνωστη αλφάβητο.

Οι επιστήμονες κατέγραψαν την πορεία της μάθησης των εθελοντών στην τρίτη και στην έκτη εβδομάδα του πειράματος και, όπως είδαν, τα άτομα που χρησιμοποιούσαν την «παραδοσιακή» μέθοδο του μολυβιού και του χαρτιού είχαν καλύτερες επιδόσεις στην εκμάθηση της νέας αλφαβήτου. Παράλληλα απεικονίσεις του εγκεφάλου έδειξαν ότι στα άτομα που είχαν χρησιμοποιήσει μολύβι και χαρτί υπήρχε πολύ πιο έντονη δραστηριότητα της περιοχής του Μπροκά.

Πηγή: http://www.tovima.gr/

Οι ιστορίες πριν από τον ύπνο αναπτύσσουν τον παιδικό εγκέφαλο

Πριν από ένα χρόνο περίπου η Αμερικάνικη Παιδιατρική Ακαδημία εξέδωσε μια δήλωση που έλεγε ότι η παιδιατρική φροντίδα των πρώτων χρόνων της ζωής των παιδιών θα έπρεπε να περιλαμβάνει την προώθηση της επαφής με την ανάγνωση ξεκινώντας από τη γέννηση.

Αυτό σημαίνει ότι οι παιδίατροι που αναλαμβάνουν μωρά και μικρά παιδιά θα έπρεπε συστηματικά να συμβουλεύουν τους γονείς και να τους εξηγούν πόσο σημαντικό είναι να διαβάζουν ακόμα και σε πολύ μικρά παιδιά. 

 
Η δήλωση την οποία συνέγραψα με την Dr. Pamela C. High, συμπεριλάμβανε μια επισκόπηση της εκτεταμένης έρευνας που έχει γίνει σχετικά με τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ του να μεγαλώνει κάποιο παιδί με βιβλία και της ανάπτυξης της γλωσσικής του ικανότητας και της επιτυχίας του στο σχολείο αργότερα.
Αλλά, ενώ γνωρίζουμε ότι το να διαβάζουμε σε ένα μικρό παιδί οδηγεί σε θετικά αποτελέσματα, υπάρχει περιορισμένη κατανόηση του μηχανισμού που κρύβεται πίσω από αυτό. Δύο νέες έρευνες εξετάζουν τις απρόσμενα περίπλοκες αλληλεπιδράσεις που λαμβάνουν χώρα όταν παίρνουμε ένα μικρό παιδί αγκαλιά και ανοίγουμε μπροστά του ένα βιβλίο με εικόνες. Το περιοδικό Pediatrics δημοσίευσε μια μελέτη που χρησιμοποίησε μαγνητικές τομογραφίες προκειμένου να εξετάσει την εγκεφαλική δραστηριότητα παιδιών 3 - 5 ετών καθώς άκουγαν κατάλληλες για την ηλικία τους ιστορίες. Οι ερευνητές παρατήρησαν διαφορές στην δραστηριοποίηση του εγκεφάλου οι οποίες σχετίζονταν με το πόσο συχνά τα παιδιά αυτά άκουγαν τους γονείς τους να τους διαβάζουν βιβλία στο σπίτι τους.

Ο αντιήρωας. Η ιστορία του αγωνιστή που κάηκε το 1993 στη φωτιά της Ικαρίας

Βρε σεις, ποιος είναι αυτός που ανεμίζει με καμάρι τη γαλανόλευκη; 

____________

ΑΥΤΟΣ ΗΤΑΝ: 

«Ο προβολέας του τεθωρακισμένου που στεκόταν μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου εκείνο το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου 1973 ήταν ο μόνος που φώτισε το πρόσωπό του. Εκείνη τη νύχτα, μα και τα επόμενα χρόνια...

Η στεντόρεια κραυγή «όχι αδέλφια, δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό» τη στιγμή που ανέμιζε την ελληνική σημαία σκαρφαλωμένος στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου το μοναδικό άκουσμα της ύπαρξής του. Η πρώτη και η τελευταία «δήλωση» ως το απροσδόκητο τέλος...

Το καρέ στο περιώνυμο φιλμ της εισβολής του τεθωρακισμένου στο Πολυτεχνείο, όπου διακρίνεται να καταρρέει και να χάνεται δίπλα από τις ερπύστριες του τανκ, ήταν το τελευταίο που ήθελε να αποτυπώνεται η παρουσία του, ο αγώνας, η προσφορά του. Όπως αυτός τουλάχιστον τη θεωρούσε και τη μετρούσε...

Πιστεύοντας ότι τίποτε δεν χρειαζόταν εξαργύρωση. Μόνο η ίδια του η ζωή χαμένη πάντα σ' ένα παρανάλωμα.

"Τον θυμάμαι συνέχεια πάνω στην πύλη, να κρατάει τη σημαία, να φωνάζει συνθήματα. Ηταν με μια παρέα φίλων από την Ικαρία και γειτονόπουλων από τα Λιόσια. Δεν ήταν στο μπλοκ των φοιτητών, δεν γνώριζε κανέναν, όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να είναι μαχητικός, να παρασέρνει τους υπόλοιπους" ξαναφέρνει στη μνήμη της η Θάλεια Φράγκου, φοιτήτρια τότε της ΑΣΟΕΕ, που καταγόταν από την Ικαρία και ήξερε τον Γιώργο.

Ο Γιώργος Κηρύκου κατέρρευσε μπροστά στα μάτια της. Εκείνη στεκόταν λίγα βήματα πιο πίσω. Χαθήκανε. Η Θάλεια οδηγήθηκε στο Αστυνομικό Τμήμα του Γκύζη και βασανίστηκε. Ο Γιώργος κρατήθηκε ένα μήνα στο ΚΕΒΟΠ και στην ΕΣΑ, όπου ξυλοκοπήθηκε δίχως έλεος.

Τι κάνει έναν δάσκαλο καλό;

Τι κάνει έναν δάσκαλο καλό;
Γνώμες από όλο τον κόσμο

What Makes a Good Teacher?
Opinions from Around the World

Η UNESCO, το 1996, εξέδωσε ένα βιβλίο με τον τίτλο

What makes a Good Teacher?

Περισσότερα από 500 παιδιά, από 50 χώρες, ηλικίας 8-12 ετών,
είπαν τη γνώμη τους. Όσα ακολουθούν είναι μερικές από
τις απαντήσεις τους.

Μετάφραση:  Άννα Παππά, δασκάλα, συγγραφέας

Απαντήσεις από τους επισκέπτες μας στο web

• Ο σπουδαίος δάσκαλος αλληλεπιδρά -ψυχικά και συναισθηματικά- με το παιδί.
• Ο σπουδαίος δάσκαλος δίνει στοργή σους μαθητές και τους κάνει να βιώσουν τι είναι το συναίσθημα.
• Ο σπουδαίος δάσκαλος χαμογελά στους μαθητές του ακόμη κι όταν εκείνοι τον εκνευρίζουν.
• Ο σπουδαίος δάσκαλος δε διδάσκει μόνο ό,τι περιλαμβάνει το βιβλίο, αλλά και την αλήθεια που υπάρχει έξω. Πρακτική σε ισορροπία με τη θεωρία.
• Ο σπουδαίος δάσκαλος είναι αφιερωμένος στο λειτούργημά του. Έχει αναλάβει μία δέσμευση, που πρέπει να την εκπληρώσει.
• Ο σπουδαίος δάσκαλος γνωρίζει καλά ότι το παιδί δεν είναι απλά μία νότα που άλλοτε κλαίει, άλλοτε, χαμογελάει και άλλοτε γελάει. Ξέρει πολύ καλά ότι μπροστά του στέκεται το αληθινό θαύμα της ζωής.

Yuventius, Τζακάρτα, Ινδονησία

Ένας καλός δάσκαλος είναι εκείνος που διδάσκει, όχι μόνο με το μυαλό, αλλά και με την καρδιά.

PAULO FREIRE, Δέκα επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν

PAULO FREIRΕΔέκα επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν, εκδ. Επίκεντρο, Αθήνα 2006.
… Απέναντι στην ελεγχόμενη συχνά γραφειοκρατική διεκπεραίωση των διδακτικών μας καθηκόντων οι παιδαγωγικές αντιλήψεις του Freire όχι μόνο συνεισφέρουν στον προβληματισμό για το ρόλο της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού στη σύγχρονη κοινωνία, αλλά και αποκαλύπτουν τις πραγματικές τους δυνατότητες. Μιλάμε για μια απελευθερωτική παιδαγωγική πράξη, που κάνει τον άνθρωπο περισσότερο άνθρωπο και ανοίγει δρόμους προς την ελευθερία, προς μια πιο δίκαιη και δημοκρατική κοινωνία..

1. Από την πρώτη επιστολή: Διαβάζοντας τη λέξη διαβάζουμε τον κόσμο!

• Διδασκαλία = ανάγνωση, αναζήτηση
• Διδάσκω πραγματικά = παίρνω κριτική θέση στη διαδικασία της ανακάλυψης
• Μελετώ = αποκαλύπτω
• Διδασκαλία = όχι απλή μεταφορά γνώσης αλλά κριτικός τρόπος κατανόησης και αντίληψης της ανάγνωσης της λέξης και του κόσμου, του κειμένου και του πλαισίου του
• Ο δάσκαλος διαθέτει τα βασικά εργαλεία (όπως ο χτίστης) στη δουλειά του
• Η κατανόηση είναι μια κατεργασία που προϋποθέτει τη συνέργεια δασκάλου μαθητή και τη σωστή χρήση των απαιτούμενων εργαλείων
• Η γνώση θα πρέπει να προβάλλεται ως διαδικασία απαραίτητη για κάτι
• Μετά πρέπει να μάθουμε πώς να μαθαίνουμε
• Αυτό προϋποθέτει αγάπη για τη γνώση
• Η μελέτη πηγή απόλαυσης και χαράς: ασφαλής δείκτης μιας φιλόδοξης εκπαίδευσης!
• Μια κριτική ανάγνωση των κειμένων και του κόσμου έχει να κάνει με αλλαγές που συντελούνται εντός τους.

"Η Δασκάλα μου Λεμονιά Κοκκίνου", της Αντιγόνης Ιωαννίδου

Παλιές φωτογραφίες από Ελληνικά Σχολεία!

.

Τώρα που οι καιροί ξαναγίνονται πολύ δύσκολοι, ωστόσο όχι τόσο δύσκολοι όσο ήταν στην μεταπολεμική Ελλάδα, αξίζει να παρακολουθήσουμε την πορεία των σχολείων μετά την απελευθέρωση από τη γερμανική κατοχή, το 1944.

Η δασκάλα μου, η Λεμονιά Κοκκίνου για παράδειγμα, αμέσως μετά τον πόλεμο διορίστηκε στο σχολείο του Συκάμινου Ωρωπού. Χρειάστηκε μιας μέρας ταξίδι από το κέντρο της Αθήνας ως εκεί, γιατί ο δρόμος ήταν γεμάτος λάσπες, γούβες και νερά και το γκαζοζέν του τους μετέφερε συχνά κολλούσε στη λάσπη. Τότε έπρεπε όλοι να κατέβουν και να σπρώξουν. Έφτασαν σούρουπο στο χωριό. Τόπος να μείνουν δεν υπήρχε. Περίμενε ως το πρωί. Έψαξε για το σχολείο, αλλά σχολείο δεν υπήρχε! Είχε γκρεμιστεί από το σεισμό. Έψαξε να βρει σπίτι να νοικιάσει, να έχει κάπου να μένει. Σπίτι διαθέσιμο δεν υπήρχε! Μια γυναίκα λυπήθηκε τη νεαρή δασκάλα και της έδωσε το μαντρί της κατσίκας της να μένει. Η δασκάλα ασβέστωσε το μαντρί να φύγουν οι ψύλλοι. Της έδωσαν ένα κρεβάτι και το έβαλε μέσα για να κοιμάται.

Πώς μαθαίνουν οι Ιάπωνες μαθητές να σέβονται το σχολείο τους

Το υποχρεωτικό μάθημα Soji No Jikan

 

Στο σχολείο υπάρχουν πολλά βασικά μαθήματα που κάνουν τα παιδιά, Μαθηματικά, Γλώσσα, Ιστορία κλπ.,  υπάρχουν όμως και μαθήματα επιλογής που τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους κυρίως στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Και αυτό συμβαίνει, σε γενικές γραμμές, παγκοσμίως. 

Μαθαίνω όμως, ότι στην Ιαπωνία υπάρχει ένα μάθημα που όλα τα παιδιά Δημοτικών και Γυμνασίων είναι υποχρεωμένα να παρακολουθήσουν: το Soji No Jikan. 

Το Soji No Jikan δηλ.  "Η ώρα της καθαριότητας", είναι ένα διάστημα 15 λεπτών στο οποίο οι μαθητές καθαρίζουν τις αίθουσες διδασκαλίας. Και να πώς έχει το πρόγαμμα: αφού οι μαθητές φάνε το γεύμα τους, έχουν 30 λεπτά ελεύθερα για να παίξουν. Όταν τελειώσει αυτός ο χρόνος ακούγεται μία συγκεκριμένη μουσική από τα μεγάφωνα του σχολείου και όλα τα παιδιά αναγνωρίζουν ότι ξεκινά ο χρόνος του Soji No Jikan, συνήθως 1:30 - 1:45 μ.μ. 

Συγκεντρώνονται λοιπόν, στις ομάδες τους και στις αίθουσες που έχουν αναλάβει και αρχίζουν το καθάρισμα για ένα τέταρτο. Και καθαρίζουν όλο το σχολείο, όχι μόνο τις αίθουσές τους. Δηλ. υπάρχουν ομάδες που αναλαμβάνουν να καθαρίζουν το γήπεδο, τις τουαλέτες, την πισίνα, τα τζάμια, τους διαδρόμους κλπ. Κάθε παιδί που έρχεται στο σχολείο έχει τα δικά του εργαλεία καθαριότητας: κουρέλι, ξεσκονόπανο, σκούπα. Τώρα θα ρωτήσετε το κουρέλι τι χρειάζεται. Μα για το σφουγγάρισμα φυσικά! Γιατί στα Ιαπωνικά σχολεία το σφουγγάρισμα δε γίνεται με σφουγγαρίστρες, αλλά με κουρέλι και στα τέσσερα!

Κείμενο του Μίλτου Κουντουρά

Μαθητής μου εμένα δεν είναι εκείνος

που αγαπά την ήρεμη και ακίνδυνη ζωή,

τη στρωμένη λουλούδια, αλλά εκείνος που μέσα του

έχει ξυπνήσει η ανησυχία.

Μαθητής μου δεν είναι εκείνος

που θα μ’ αγαπήσει με μια θηλυκιά

και μαλακή άγονη αγάπη, αλλά εκείνος που

ακολουθώντας τις αρχές της επικίνδυνης πάλης θα με φτάσει,

θα με ξεπεράσει αρνούμενος στο τέλος

εμένα.

Ο καλός δάσκαλος κατά το Χρυσόστομο

Ο καλός δάσκαλος κατά το Χρυσόστομο εμπνέει, προσελκύει και πείθει, (MG. 57327 ) Δεν είναι εγωιστής ούτε αλαζόνας, δε διακρίνεται για το εξουσιαστικό του ύφος, έχει πνεύμα μαθητείας, δεν περιαυτολογεί. Είναι ταπεινός έχοντας συναίσθηση των ατελειών και αδυναμιών του. Γνωρίζει καλά «ότι η επιείκεια είναι πιο δυνατή από τη βία», (MG. 57,61 ).

Ο παιδαγωγός πρέπει να επιδεικνύει δημοκρατικό πνεύμα και να σέβεται τη γνώμη των μαθητών του, ( MG. 60,35-36 ). Απέναντι τους να είναι απλός, ειλικρινής, απονήρευτος, άδολος. Να αποφεύγει την ειρωνεία και την υποκρισία. (MG. 61,404-406 ). Οι δάσκαλοι κατά τον Άγιο Πατέρα δεν πρέπει να είναι φορτικοί και πιεστικοί αλλά φιλόστοργοι. (MG. 62,402-403 ). Οφείλουν να υπερβάλλουν σε φιλοστοργία τους φυσικούς πατέρες. «Ο λόγος (του δασκάλου)», λέει ο Χρυσόστομος πρέπει να είναι «λόγος ανθρώπου που διδάσκει μάλλον παρά ελέγχει, που παιδαγωγεί παρά τιμωρεί, που βάζει τάξη παρά που διαπομπεύει, που διορθώνει παρά που επεμβαίνει στη ζωή του άλλου (του μαθητού)», (MG. 61 593-594).

Τα βασικά στοιχεία της αληθινής παιδείας για τους Τρεις Ιεράρχες είναι: η αγάπη, η ελευθερία και ο σεβασμός του ανθρώπινου προσώπου. Και οι τρεις τονίζουν πως η σχέση παιδαγωγού μαθητή είναι μια σχέση ελευθερίας και δημιουργίας. Ο διάλογος είναι το καλύτερο μέσο για να επιτευχθεί ο σκοπός της αγωγής. Η εξουσιαστικότητα και ο δογματισμός όχι μόνο δείχνουν έλλειψη αγάπης, (M.G. 62,404), αλλά και δε φέρνουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο εκπαιδευτικός οφείλει πρώτιστα να σέβεται το δώρο της ελευθερίας που χάρισε ο δημιουργός στα παιδιά και να μη φυλακίζει τις ανησυχίες τους, αλλά να ανοίγει δρόμους.

Ανδρέα Χ.Αργυρόπουλου,Το επαναστατικό μήνυμα των Τριών Ιεραρχών,Αθήνα 2009

Ευχαριστώ το συνάδελφο Γιώργο Τσ. για την αλίευση και προσφορά του εδαφίου

Πως πρέπει να είναι ο δάσκαλος. ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ!!! - ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΟΛΑΚΗΣ

Η σχολική χρονιά ξεκινάει.  Ο δάσκαλος θέλει έμπνευση, θέλει εκτός από τα εργαλεία της επιστήμης του να αντλήσει μέσα από τη ψυχή του, τη δύναμη της αγάπης για να σταθεί συνοδοιπόρος στην προσπάθεια των μαθητών του.  Ας ακούσουμε,  και ας εμπνευστούμε από ένα αληθινό ΔΑΣΚΑΛΟ!!!

Εκπομπή Βίκυ Φλέσσα 'Στα Ακρα' Παρασκευή 10/06/2011 Καλεσμένος ο Xρίστος Τσολάκης

Ο δάσκαλος Χρίστος Τσολάκης - ομότιμος καθηγητής στο Παιδαγωγικό τμήμα Δημοτικής εκπαίδευσης του ΑΠΘ ήταν καλεσμένος στην εκπομπή "Στα Άκρα" την Παρασκευή 10 Ιουνίου του 2011 και μίλησε για παιδεία, μόρφωση, καλλιέργεια, και για το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Αναφέρθηκε στους δασκάλους του, τους γονείς του, τους εκπαιδευτικούς μας και το σχολειό. Τόνισε πρωτίστως την αγάπη για τα παιδιά και παράλληλα για το γνωστικό αντικείμενο.

Σχολιάζει από το Α έως το Ω για την παιδεία και την εκπαίδευση...

Μπάνκερ Ρόι: Μαθαίνοντας από το ξυπόλητο κίνημα

Στο Ρατζαστάν της Ινδίας, ένα πρωτότυπο σχολείο μαθαίνει σε αγρότισσες και αγρότες --συχνά αγράμματους-- πώς να γίνουν μηχανικοί ηλιακής ενέργειας, τεχνίτες, οδοντίατροι και γιατροί, στα χωριά τους. Ονομάζεται Ξυπόλητο Κολέγιο κι ο ιδρυτής του, ο Μπάνκερ Ρόι, μας εξηγεί πώς λειτουργεί.

Κείμενο του Μίλτου Κουντουρά

Μαθητής μου εμένα δεν είναι εκείνος

που αγαπά την ήρεμη και ακίνδυνη ζωή,

τη στρωμένη λουλούδια, αλλά εκείνος που μέσα του

έχει ξυπνήσει η ανησυχία.

Μαθητής μου δεν είναι εκείνος

που θα μ’ αγαπήσει με μια θηλυκιά

και μαλακή άγονη αγάπη, αλλά εκείνος που

ακολουθώντας τις αρχές της επικίνδυνης πάλης θα με φτάσει,

θα με ξεπεράσει αρνούμενος στο τέλος

εμένα.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΦΟΥΡΦΟΥΡΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ

Ο Άγγελος Πατσιάς ζωντανεύει στο βίντεο την προσπάθειά του να για μια εναλλακτική μάθηση στα ορεινά του Ρεθύμνου!!!

Μίλτος Κουντουράς

Η Παιδαγωγική Μέθοδος του Μίλτου Κουντουρά

     Η περίπτωση του Διδασκαλείου Θηλέων  Θεσσαλονίκης που διηύθυνε από το 1927 – 1930 ο Μίλτος Κουντουράς αποτελεί ένα πολύ καλό παράδειγμα «Σχολείου Εργασίας» και φανερώνει τη «διάχυση» των ιδεών της «Νέας Αγωγής» με το «Σχολείο Εργασίας» στην Ελλάδα. Οι μαρτυρίες και η δραστηριότητα των μαθητριών του φανερώνουν ότι η συμμετοχή τους στη Μαθησιακή Κοινότητα του Διδασκαλείου Θεσσαλονίκης άλλαξε τη συμπεριφορά τους και τη στάση τους απέναντι στη ζωή και τα αποτελέσματα της σχολικής αυτής εμπειρίας είχαν μεγάλη χρονική διάρκεια αφού καθόρισαν στη συνέχεια προσωπικές και επαγγελματικές τους επιλογές.

(Ζαφειρίδης, Φ., Ζιώγου-Καραστεργίου, Ρ., Χαρίτου-Φατούρου, Μ., 1995)

     Σύμφωνα με τα κείμενα του Μίλτου Κουντουρά και με τις περιγραφές που έχουν δώσει οι μαθήτριες του Διδασκαλείου, το σχολείο λειτουργούσε ως σχολείο Ομαδικής Εργασίας.

     « Με τιποτένια μέσα, δίχως κτίριο, δίχως βιβλία, δίχως υποστήριξη, με πόλεμο, έπλασα το Σχολειό της ομάδας, που είχε εντελώς πρωτότυπο χαρακτήρα», γράφει ο Μ. Κουντουράς.

     Στο Διδασκαλείο ο Μίλτος Κουντουράς, χωρίς αλλαγή του επίσημου αναλυτικού προγράμματος, το οποίο εφαρμόζονταν κατά την πρωινή λειτουργία του σχολείου, άλλαξε το γνωστό σύστημα παθητικής εργασίας των τάξεων με την εισαγωγή των Ομάδων Εργασίας. Οι Ομάδες Εργασίας των τάξεων επεξεργάζονταν τα θέματα, που τους είχαν ανατεθεί, κατά τη λειτουργία των ελεύθερων απογευμάτων του σχολείου.

Ομάδες Εργασίας τάξεων

• Κάθε τάξη χωριζόταν σε ομάδες. Κάθε ομάδα είχε 5-6 μέλη, Τα μέλη της ομάδας εξέλεγαν μεταξύ τους την αρχηγό που είχε αρμοδιότητες: να ορίζει την ώρα και την ημερομηνία για τη συνεργασία των μελών και να αναθέτει σε κάθε μαθήτρια να προετοιμάσει τμήμα της εργασίας που όριζε ο καθηγητής. Κατά τις συνεδριάσεις της ομάδας, ύστερα από συζήτηση, έπαιρναν αποφάσεις για τον τρόπο εργασίας, τα βοηθήματα (πέραν του εγχειριδίου) που θα χρησιμοποιούσαν και όριζαν την εισηγήτρια του θέματος.

Συμβουλές για την καθημερινή μελέτη των παιδιών

Η καθημερινή μελέτη είναι υποχρέωση των παιδιών. Εσείς ως γονείς πρέπει να απλά να τους παρέχεται την απαραίτητη στήριξη και ένα θετικό περιβάλλον που θα τα παρακινήσει να δουλέψουν συγκεντρωμένα, με όρεξη και αυτοπεποίθηση.

Προσωπικός χώρος μελέτης

Αρχικά το παιδί σας πρέπει να έχει έναν προσωπικό χώρο μελέτης. Το ενδεδειγμένο είναι ένα γραφείο που θα το χρησιμοποιεί αποκλειστικά για τη μελέτη του και θα είναι εφοδιασμένο με όλα τα απαραίτητα βιβλία και υλικά που χρειάζεται ώστε να μην ψάχνει την ώρα της μελέτης χάνοντας έτσι τον ειρμό του. Καλό θα είναι επίσης να μην υπάρχουν στο χώρο που διαβάζει αντικείμενα που μπορούν να του αποσπάσουν την προσοχή, όπως παιχνίδια, τηλεόραση κ.ά.. Ο χώρος μελέτης πρέπει να βρίσκεται σε δωμάτια απαλλαγμένα από φασαρία και συνωστισμό όπως η κουζίνα. Η μελέτη είναι προσωπική υπόθεση του παιδιού και πρέπει να έχει έναν χώρο για να συγκεντρώνεται αναπόσπαστος από εξωτερικούς παράγοντες.

Ώρα μελέτης

Θα πρέπει να συμφωνήσετε με το παιδί σας μια συγκεκριμένη ώρα μελέτης και να ακολουθείτε πιστά το πρόγραμμα που θα δημιουργήσετε μαζί του. Παραδείγματος χάρη επιστρέφοντας από το σχολείο το παιδί σας μπορεί να τρώει το μεσημεριανό του, να ξεκουράζεται μισή ώρα και έπειτα να ξεκινάει τη μελέτη του. Να έχετε στο νου σας ότι είναι δύσκολο για ένα παιδί να εγκαταλείψει μια πολύ ευχάριστη δραστηριότητα, όπως το παιχνίδι, προκειμένου να ξεκινήσει τη μελέτη του. Οφείλετε λοιπόν να κάνετε τη μετάβαση αυτή πιο ομαλή επιλέγοντας -μαζί με το παιδί πάντα- την καταλληλότερη ώρα. Εμπλέκοντας το παιδί σας στη διαδικασία του να βρει ποια είναι η πιο κατάλληλη ώρα για διάβασμα του δίνεται τη δυνατότητα να νιώσει υπεύθυνο και να πραγματώσει τις αποφάσεις του.